Alfred Nobel

Vandaag is het 10 december en we weten allemaal wat dat betekend. Of niet?

Alfred Nobel (1833-1896) was een explosief kereltje, en dat is nog zacht uitgedrukt. Hij was een Zweeds chemicus en industrieel. Veel van zijn broers en zussen hadden een slechte gezondheid en stierven jong. Hij leed ook aan epilepsie.

Je kan wel stellen dat hij geobsedeerd was om een methode te vinden voor de veilige productie van nitroglycerine in vaste vorm, voor gebruik in staven (dynamiet). Er waren verschillende onbedoelde explosies in de fabriek van familie Nobel. In 1864 blies hij zelfs zijn eigen jongere broer Emil en enkele andere medewerkers op. Maar dat was blijkbaar niet voldoende om hem tot zijn zinnen te brengen. In 1866 vond hij het dynamiet uit. Hij had een manier gevonden om via een absorberend medium stabiliteit te creëren tot een temperatuur van 35 graden. Hij werd al snel schatrijk. Naast mijnbouwbedrijven waren ook wapenfabrikanten grote afnemers.

In 1888 woonde Nobel in Parijs en zat op de ochtend van 13 april op zijn gemak zijn krantje te lezen toen hij opeens las dat hij blijkbaar overleden was. Maar men had hem verward met zijn broer Ludvig Nobel die inderdaad pas gestorven was. In zijn necrologie werd hij betiteld als de ‘handelaar in de dood’, die dankzij zijn uitvinding van dynamiet rijk werd van het oorlogsleed dat hij de mensheid aandeed. Dat bericht had een grote invloed op hem wat hem aanzette om te proberen zijn naam te zuiveren. Hij veranderde uiteindelijk in 1895 zijn testament zo dat zijn nalatenschap -  een kapitaal van circa 32 miljoen Zweedse kronen - gebruikt moest worden voor wat uiteindelijk de Nobelprijzen werden voor natuurkunde, scheikunde, geneeskunde, letterkunde en de vrede. Nobel bepaalde in zijn testament dat op zijn sterfdag (10 december) deze vijf Nobelprijzen moesten worden uitgereikt. Hiertoe moest de Nobelstichting worden opgericht. In zijn testament stipuleerde hij dat de prijzen bestemd moesten zijn voor hen die in het afgelopen jaar aan de mensheid het grootste nut hebben verschaft.

In de Noorse hoofdstad Oslo wordt jaarlijks op de sterfdag van Alfred Nobel, 10 december, de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt; de overige Nobelprijzen worden op dezelfde dag in de Zweedse hoofdstad Stockholm uitgereikt. De winnaars van de prijzen worden begin oktober bekendgemaakt.

Zelfs op latere leeftijd had Alfred zijn Indiana Jones streken niet afgeleerd. In 1891 kocht hij een villa te San Remo in Italië. Hij wilde er na al zijn reizen en ondernemingen tot rust komen. In de tuin van het enorme, aan zee grenzende, park bouwde hij zijn laboratorium. Hij deed regelmatig ontstekingsproeven in zee, hetgeen hem geen vrienden onder zijn buren opleverde. 

Hij stierf in 1896 en ligt begraven in Stockholm.